ASGARİ ÜCRETLİLER ÜLKESİ

Yazar: Fatih ÖZAY
4 dk

Türkiye’de 2021 yılı itibariyle asgari ücret miktarı net 2 bin 825 lira 90 kuruş olarak belirlendi. Bu doğrultuda 2020 yılına kıyasla yüzde 21,56 oranında bir zam belirlenmiştir. Normal şartlarda oldukça güçlü bir zam gibi duran bu rakam, asgari ücretli çalışanı mutlu edebiliyor mu? Türkiye’de asgari ücretle çalışan nüfus ne kadar? Türkiye asgari ücretliler ülkesine mi dönüşüyor?

Bütün bu soruların cevabını gelin hep birlikte inceleyelim.


TÜRKİYE VE AVRUPA KARŞILAŞTIRMASI

Fotoğraf: Lukas

Öncelikle Türkiye’de yaşayan nüfus sayısı TÜİK’in hazırladığı verilere göre 83 milyon 614 bin 362 kişi olarak tespit edilmiştir. (31 Aralık 2020) Okullarda coğrafya dersinde sık sık duyduğumuz “Türkiye oldukça büyük bir genç nüfusa sahiptir” söylemi hâlâ geçerliliğini korusa da kısmen bir yaşlanmaya doğru gidildiği istatistiklerde göze çarpıyor. Bu giderek yaşlanma eğrisi, gelişmiş ülkelerde gerçekleşen durumdan biraz daha farklı nedenleri ardında barındırıyor. Nedir bu nedenler diye soracak olursak oklar ülkede yaşanan kötü ekonomik gidişatı gösterecektir.

ADI KONULMAMIŞ KRİZ

Son 5 yıldır fazlasıyla hissedilen ama bir türlü kabullenilmeyen “ekonomik kriz” Türkiye’de dar gelirli vatandaşın belini gittikçe daha çok büküyor. Beli bükülen vatandaş, nüfusu gençleştirmeyi geçelim akşama ne yiyeceğinin derdine düşmüş durumda. Avrupa ülkeleri ile istatistikler doğrultusunda kıyasladığımız zaman bu gerçekler daha da sert bir şekilde suratımıza çarpıyor. Mesela, DİSK Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan araştırma raporunun sonucuna göre; 2010 yılında Avrupa ülkelerindeki düşük asgari ücret sıralamasında Türkiye’den düşük asgari ücrete sahip 12 ülke bulunurken 2020 yılında bu rakam 3’e düşmüş durumda. Türkiye’den daha düşük asgari ücrete sahip ülkeler ise Sırbistan, Bulgaristan ve Arnavutluk.

 Avrupa ile girdiğimiz çoğu yarışta arkada kaldığımız gibi asgari ücret konusunda da aynı trajik durumla karşı karşıyayız. Yapılan bu araştırmanın yanı sıra, Türk Lirası’nın döviz karşısında gün geçtikçe değer kaybetmesi de geçim güçlüğünü beraberinde getiriyor. Öte yandan, maalesef Türkiye’de ne zaman asgari ücret zammı tartışılsa gelen zamma sevinemeden piyasadaki ürünlere de zamlar peşi sıra geliyor. Asgari ücrete 500 TL zam gelir, dar gelirli vatandaş sevinir. Ardından bir ÖTV zammı, onun ardından KDV, en son MTV derken kapanış. Bunlar da yetmez gibi yıl içinde bu tür vergilere en az iki kez zam eklenir. Aslında bir nevi kaşıkla aldığımız maaş zamlar, kepçeyle tekrardan gidiyor.

NEDEN BU KADAR ÇOK ASGARİ ÜCRETLİ VAR?

 Piyasada durumlar böyle; işler kesat, vatandaş bu ücretten memnun değil, insanlar evini geçindiremiyor. Peki buna rağmen Türkiye’de neden bu kadar çok asgari ücretli var? Bunu cevaplamadan önce şunu belirtmeliyim ki; “dar gelirli” veya ekonomik alt sınıf olarak tanımlanan bu nüfus, sınıflandırıldığı ismiyle ters orantıda Türkiye’de oldukça “geniş” bir kitleyi oluşturmaktadır. Ne yazık ki 2014 yılından beri “Türkiye’de asgari ücretli çalışan sayısı”istatistikleri paylaşılmıyor, bu sebeple rakamları göremiyoruz. Ancak sokağa çıkan her vatandaş, asgari ücretli çalışan sayısının ne kadar fazla olduğunu rahatlıkla görebilir. Özellikle genç çalışanlarda bu oranın daha yüksek olduğunu söyleyebilmek için herhangi bir istatistiğe ihtiyaç duymamıza gerek yok. Kulağımız, gözümüz bize yeterli bilgilendirmeyi yapıyor.

Bundan birkaç gün önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından “Merkel’ e bizim 8 milyon 400 bin üniversite öğrencimiz var deyince üfledi, şaşırdı.” diyerek açıklanan milyonları bulan öğrenci nüfusu, az önce sorduğumuz soruya verilebilecek en güzel cevaptır. Bu kadar asgari ücretlinin olmasının ardında yatan bir diğer neden işte tam olarak budur. Eğitimde yer alan aşırı popülasyon. Türkiye’ de eğitim öğretim alanındaki yetkililerin ısrarla anlamakta güçlük çektiği konu burada ortaya çıkıyor. Üniversite sayısının, üniversite öğrencisinin veya üniversite mezununun fazla olması ülkeye bir şey kazandırmıyor. Sayılar nitelik getirmiyor, üstüne üstlük hak eden hak ettiğini de alamıyor. Basit bir denklemle diyebiliriz ki ihtiyaç az, talep çok. Ayrıca günbegün artan işsizlik rakamları da genç nüfus üzerinde oldukça baskı yaratıyor. Dolayısıyla bu baskı altında bir şekilde kendini kurtarmaya çalışan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı genç; çareyi asgari ücretli, ilgisi dahilinde bile olmayan işlerde görüyor. Bunun sonucunda işveren mutlu olurken çalışan ise mecbur kalıyor.  

ORTA SINIF YOK OLUYOR

 Bunların yanı sıra, son olarak dikkat çekilmesi gereken nokta ise Türkiye’deki sınıf ayrımı konusudur. Yakın geçmişte ağzımızdan düşmeyen “orta sınıf vatandaş”, “orta direk” diye nitelediğimiz memurlar ve esnaflar, yükselen enflasyon doğrultusunda gelen fahiş zamlarla birlikte kendilerini bir alt kümede buldular. Türk Lirası’nın gittikçe değer kaybetmesi orta sınıfı da derinden etkiledi ve ellerine geçen aylık kazanç miktarı artsa bile nitelik olarak gelen artırımı sildi süpürdü. Bunun sonucunda açıkça diyebiliriz ki Türkiye’de artık ekonomik olarak iki grup kaldı: alt ve üst sınıf.

 Sonuç olarak içinde bulunduğumuz bu ekonomik krize karşı yokmuş gibi davranmak, gözlerimizi kapatmak bize hiçbir fayda sağlamadığını görüyoruz. Kim ne derse desin 2021 yılında Türkiye’nin tek ve gerçek gündemi ekonomi olmalıdır. Her geçen sene bir önceki senenin market fiyatlarını karşılaştırmak, “vay be geçen sene ne kadar da ucuzmuş” demek artık bu ülkenin vatandaşlarının geçiştirip gideceği bir konu olmaktan çıkmalı. Eğer 2022 yılında da bu yılı aramak istemiyorsak bu sorunun “nedenlerini” hep birlikte tartışmalıyız.

  KAYNAKÇA:

  • “Kronos Haber”. Kronos Haber, https://kronos34.news/tr/. Erişim 13 Şubat 2021.
  • Welle (www.dw.com), Deutsche. “GÜNDEM | DW”. DW.COM, https://www.dw.com/tr/g%C3%BCndem/s-10201. Erişim 13 Şubat 2021.
  • “Son dakika haberleri talebe bağlı ücretsiz videoyla izleyin”. euronews, https://tr.euronews.com/. Erişim 13 Şubat 2021.

İlginizi çekebilecekler

İnternet sitemizden en verimli şekilde faydalanabilmeniz için "ÇEREZ" kullanıyoruz. Toplanan verilerle ilgili düzenlemelere internet sitemizde yer alan Gizlilik Politikasından ulaşabilirsiniz. Kabul et. Detaylar